Villa aan de Zijlwel te Haarlem

In het voorjaar van 2019 heb ik een bouwhistorische verkenning gedaan van een villa uit 1899 aan de Zijlweg in Haarlem.

Het pand werd in 1899 gebouwd aan de Zijlweg tussen Haarlem en Overveen, wat toen nog een landelijk gebied was. In de loop der tijd werd er rond de villa steeds meer gebouwd zodat deze nu in de stad Haarlem ligt.

De villa werd door architect J.A.G. van der Steur ontworpen in Engelse landhuisstijl en kreeg een schilderachtige uitstraling. Het bevat kenmerken van het ‘Old English’ zoals gestileerd vakwerk in de geveltoppen, verschillende kappen (aan één zijde ver naar beneden aflopend), hoog opgaande schoorstenen, een serre en een erker over twee bouwlagen onder een torenspits. De plattegronden waren in opzet kenmerkend voor een kleine villa rond 1900. Het interieur werd als een eenheid ontworpen. Dezelfde detaillering komt terug in zowel het exterieur als in het interieur.

Al snel, in ieder geval voor 1920, vonden twee wijzigingen plaats: de veranda werd een serre en naast de keuken kwam een bijkeuken (bouwfase 1). Het is echter ook denkbaar dat deze wijzigingen meteen bij de bouw zijn doorgevoerd, net als enkele wijzigingen in de achtergevel.

Van een aantal kleine wijzigingen is niet bekend wanneer ze hebben plaatsgevonden, deze worden onder bouwfase 2 geschaard maar kunnen op zeer uiteenlopende momenten hebben plaatsgevonden. Het gaat hierbij om de lambrisering en omtimmering van de schouw in de achterkamer, de inbouwkasten aan weerszijden van de schuifdeuren in de voorkamer, de keuken en mogelijk de kookschouw, de stookplaats in de kamer linksachter op de verdieping, de schouwen in de andere kamers op de verdieping, de badkamer en het toilet op de verdieping en de indeling op de zolder.

Tussen 1994 en 2012 werd het dak gewijzigd (bouwfase 3). De rode kruispannen werden hierbij vervangen door grijze, drie van de vier schoorstenen werden verwijderd, er werden acht dakramen aangebracht en het linkerdeel van de zolder werd geïsoleerd.

In 2007 werd de aanbouw naast de keuken vervangen door een nieuw aanbouw met daarin een bijkeuken en doorgang naar de achtertuin (bouwfase 4). Achter deze aanbouw werd een veranda gebouwd tot aan de erfgrens aan de achterkant. Bij deze verbouwing werden de luiken van de achtergevel ook aangepast, waardoor ze nu niet meer (goed) te sluiten zijn.