Oldengaerde te Dwingelo
Interieurhistorisch onderzoek als studieopdracht voor de HU B&R
Voor de opleiding Bouwhistorie en Restauratie aan de Hogeschool Utrecht heb ik een interieurhistorisch onderzoek gedaan in de havezate Oldengaerde te Dwingeloo.
Het oudste deel van Oldengaerde stamt mogelijk uit de 15e eeuw. Het huidige classicistische uiterlijk van het huis stamt uit het einde van de 17e eeuw toen er een grote verbouwing en uitbreiding plaats vond. In 1717 werden alle vensters vervangen en werd de gevel van een steen met jaartal voorzien. De beide lagere zijvleugels zijn in de 19e eeuw aangebouwd.
Ook het interieur kent een interessante bouwfasering. Zo werd de entreehal aan het eind van de 18e eeuw van een trap en deuren in Lodewijk XV stijl voorzien. Dit is ook aan de omlijsting van de entree in de gevel te zien. In de 19e eeuw hebben de meeste veranderingen plaats gevonden. Toen werden alle ramen vervangen, kwamen er zitjes onder de ramen, de schouwen kregen nieuwe mantels en stucwerk en (een deel van) de plafonds werden opnieuw gestuct.
Binnen dit onderzoek heeft elke student een andere kamer diepgaand onderzocht, ik heb me op het interieur van de voor- en achtersuite (aan de rechterkant in het gebouw) gestort. Van deze suites heb ik een ruimteboek gemaakt, waarin elke wand, vloer, plafond afzonderlijk beschreven wordt. De verschillende interieurelementen die de suites bevatten kwamen hierbij uitgebreid aan bod, zoals de schouw, stucornamenten, schuifdeuren en een raampartijen met vouwblinden en vensterzitjes.
Vervolgens heb ik de vensters (met vouwblinden en vensterzitjes) in de voorkamer in detail bekeken. Hierbij heb ik gekeken naar de materialisering, de verbindingen, de constructie, etc. Uiteindelijk is hier een datering van de verschillende onderdelen uitgekomen. Zo is gebleken dat de raamkozijnen en vouwblinden tegelijk geplaatste zijn, vermoedelijk in 1717. In het raamkozijn zat toen een raam met een andere roedeverdeling (4×5 + 5×5). In de eerste helft van de 19e eeuw werden deze ramen vervangen door exemplaren met de huidige roedeverdeling (1×2 + 2×2). Gelijktijdig werden ook de zitjes onder de vensters geplaatst.
Tot slot heb ik een kort referentieonderzoek gedaan om de verschillende interieurelementen in de kamers en suite te vergelijken met de met de interieurgeschiedenis van Nederland.
Hier is het volledige rapport te downloaden: Interieuronderzoek Oldengaerde (5.7 MB).
Hieronder zijn enkele pagina’s uit het rapport te zien:
